Dziecko nauki

Czy boicie się ciemności? Ojciec Elizy przeprowadza eksperyment. Zaspokaja wszystkie jej potrzeby, nie stosuje przemocy. Obserwuje. Notuje. Nagrywa. Od 17 lat. Eliza ma dobre warunki. Piwnica jest ogrzewana. Nie ma w niej robactwa. Raz trafił się w niej karaluch, ale Eliza go zabiła. Dlaczego go zabiła, skoro Ojciec nie stosuje przemocy? Skąd przemoc zna? Dlaczego ją stosuje? Jeśli zabiła karalucha, czy mogłaby także…

Dziecko nauki to spektakl inspirowany przypadkami tzw. feral children - historiami dzieci takich jak Genie zamkniętej przez rodziców w komórce na długich 13 lat, Vanyi Yudina czyli chłopca-ptaka trzymanego w dwupokojowym mieszkaniu pełnym okazów ornitologicznych czy Oxany Malayi mieszkającej w budzie i latami przejmująca psie nawyki sąsiadów. Twórcy nie skupiają się jednak na medycznych czy behawioralnych skutkach - mówimy raczej o stagnacji, gdzie dwie istoty tkwią w sytuacji chorego uzależnienia od siebie wzajemnie, nie mogąc wzajemnie się skomunikować. Z obiektywnego punktu widzenia ich relacja jest chora, patologiczna. Czy jednak zaakceptowana przez obie strony, może wciąż być uznawana za zbrodniczą? Przedstawienie balansujące gdzieś na granicy między oniryzmem i naturalizmem jest eksperymentem: czego potrzebujemy do komunikacji? Słów, gestów, spójnego języka kulturowego, relacji interpersonalnej? Może czegoś zupełnie innego? Poza powyższym twórcy stawiają przed widzem elementarne pytania: czy postęp społeczeństwa usprawiedliwia krzywdę skierowaną przeciw jednostce, czy istnieje granica między obiektywizmem i subiektywizmem, czym jest przemoc i czy istnieje jakakolwiek odgórna jej definicja? Celowo nie zamierzamy dawać odpowiedzi na powyższe pytania - bo być może skomunikujemy się inaczej, nie bezpośrednio. A może jednak wcale nie? Więc jeszcze raz zapytamy, czy boicie się ciemności?

Fragment recenzji portalu Kulturatka autorstwa Agnieszki Wrońskiej: "Przez cały czas świat zewnętrzny zdaje się nie istnieć. Ani dla dwójki uzależnionych od siebie nawzajem bohaterów, ani dla bezgranicznie pochłoniętych przekazem widzów. Po opuszczeniu 'piwnicy' okazuje się, że cały dostępny dla widza wycinek eksperymentu to zaledwie godzina. Jest to odkrycie tym bardziej zaskakujące, że w głowie pojawiają się kolejne pytania i refleksje. Czy nieetyczne postępowanie można uzasadnić wkładem w naukę? Jak wiele, z tego, co osiągnęliśmy do tej pory, jest wynikiem takich działań? Czy tak długo trwający układ można przerwać? (...)

Aktorzy spisali się świetnie. Każdy ruch, gest, sposób wypowiedzenia i przemilczenia - wszystko to tworzy niezwykle wiarygodny obraz. Kameralność i klimatyczność miejsca oraz bliskość widowni dopełniają sukcesu. Z pełną odpowiedzialnością polecam spektakl po bardzo udanej premierze."

Eliza - Weronika Kubińska

Ojciec - Michał Orzyłowski 

Tekst i reżyseria - Natalia Mazurkiewicz